تفاوت فتوشاپ و ایلاستریتور | کدام کاربردی تر است؟

دنیای طراحی گرافیک و ویرایش تصاویر بسیار گسترده است و ابزارهای مختلفی برای پیاده سازی ایده های خلاقانه در اختیار طراحان قرار دارد. نرم افزارهای ادوبی، به ویژه فتوشاپ و ایلاستریتور، جزو مشهورترین و پراستفاده ترین ابزارهای این حوزه هستند. برخی از طراحان، هر دو نرم افزار را در کنار هم به کار می برند؛ اما در بسیاری از موارد، بسته به ماهیت پروژه، ممکن است یکی از این دو انتخاب بهتری باشد.
انتخاب صحیح میان فتوشاپ و ایلاستریتور می تواند در بهره وری و کیفیت خروجی کار شما تاثیر زیادی داشته باشد. به عنوان مثال، اگر روی پروژه های مبتنی بر وکتور (Vector) کار می کنید، ایلاستریتور کارایی بسیار بالایی دارد. درعوض، اگر پروژه هایتان بیشتر شامل ویرایش عکس و روتوش تصاویر است، فتوشاپ برایتان مناسب تر خواهد بود. در این مقاله سعی می کنیم با ارائهٔ اطلاعات دقیق و به روز، مسیر تصمیم گیری را برای شما ساده تر کنیم.

فتوشاپ چیست؟

فتوشاپ (Adobe Photoshop) یکی از پیشرفته ترین و قدرتمندترین نرم افزارهای ویرایش عکس و طراحی دیجیتال در دنیا است. این نرم افزار در سال ۱۹۸۷ توسط برادران نول توسعه یافت و بعدها توسط شرکت ادوبی خریداری شد. فتوشاپ بیشتر برای ویرایش و ترکیب تصاویر رستر (Raster) یا پیکسلی به کار می رود؛ یعنی تصاویری که از پیکسل های کوچک تشکیل شده اند و با بزرگ نمایی بیش ازحد، کیفیت خود را از دست می دهند. به واسطهٔ ابزارهای گسترده ای که فتوشاپ ارائه می دهد، می توانید عکس های خود را روتوش کرده، نور و رنگ آن ها را تنظیم کنید، متن و افکت های ویژه اضافه کنید و حتی به طراحی طرح های دیجیتال بپردازید. این نرم افزار نه تنها در زمینهٔ عکاسی حرفه ای کاربرد دارد، بلکه در حوزه های گوناگونی همچون طراحی رابط کاربری، تصویرسازی برای وب و تولید محتوای شبکه های اجتماعی نیز قابل استفاده است. به همین دلیل، فتوشاپ ابزاری کلیدی در جعبه ابزار بسیاری از طراحان گرافیک، عکاسان و هنرمندان دیجیتال به شمار می رود.

ایلاستریتور چیست؟

ایلاستریتور (Adobe Illustrator) نرم افزار استاندارد وکتورگرافی است که تمرکز اصلی آن بر طراحی وکتور است. تصاویر وکتور برخلاف تصاویر رستر، از مجموعه ای از اشکال هندسی و فرمول های ریاضی تشکیل می شوند. همین موضوع باعث می شود که با بزرگنمایی یا کوچک نمایی تصاویر وکتوری، کیفیت طرح کاهش پیدا نکند و خطوط و رنگ ها همچنان شفاف و دقیق باقی بمانند. این ویژگی کلیدی، ایلاستریتور را به گزینه ای عالی برای طراحی لوگو، آیکن، اینفوگرافیک و هر نوع طرحی که نیاز به مقیاس پذیری بالا دارد، تبدیل کرده است.
ایلاستریتور به واسطهٔ ابزارهای تخصصی برای ترسیم وکتور، امکان ساخت گرافیک های پیچیده را فراهم می کند. همچنین با وجود امکاناتی مانند طراحی سه بعدی ابتدایی و ابزارهای متعدد برای مدیریت رنگ، ایلاستریتور یک نرم افزار بسیار قدرتمند و انعطاف پذیر است. برندها، طراحان گرافیک و هنرمندان دیجیتال از این ابزار برای خلق طرح های منحصربه فرد و جذاب بهره می برند.

کاربردهای اصلی فتوشاپ

ویرایش و روتوش عکس: یکی از شناخته شده ترین کاربردهای فتوشاپ، ویرایش حرفه ای تصاویر است. از اصلاح رنگ و نور گرفته تا حذف اشیاء ناخواسته یا ترکیب چند عکس مختلف، فتوشاپ قابلیت های فراوانی در این زمینه دارد.
طراحی پوستر و بنر: با استفاده از لایه ها و افکت های متعدد فتوشاپ، می توانید انواع پوستر و بنرهای تبلیغاتی را طراحی کنید. به ویژه اگر تصاویر عکاسی در طراحی شما نقش مهمی دارند، فتوشاپ ابزاری ایده آل خواهد بود.
طراحی رابط کاربری وب سایت و اپلیکیشن: اگرچه در سال های اخیر ابزارهای اختصاصی طراحی UI/UX مانند فیگما (Figma) و اسکچ (Sketch) رواج یافته اند، اما همچنان بسیاری از طراحان برای ایجاد نمونه های اولیهٔ رابط کاربری از فتوشاپ استفاده می کنند.
خلق جلوه های ویژه: فتوشاپ ابزارهای بسیاری برای افزودن جلوه های ویژه به تصاویر دارد. فیلترها، افکت های بلور، نورپردازی و ترکیب لایه ها تنها بخشی از امکانات این نرم افزار هستند.
طراحی محتوای شبکه های اجتماعی: بسیاری از افرادی که در حوزهٔ دیجیتال مارکتینگ فعال اند، به طور مرتب از فتوشاپ برای خلق پست ها و استوری های اینستاگرام، کاورهای فیسبوک و تصاویر جذاب توییتر استفاده می کنند.

کاربردهای اصلی ایلاستریتور

طراحی لوگو و هویت بصری: مهم ترین مزیت تصاویر وکتور این است که کیفیتشان در اندازه های مختلف حفظ می شود. به همین خاطر، ایلاستریتور بهترین گزینه برای طراحی لوگو و آرم سازمان هاست.
خلق آیکن و اینفوگرافیک: برای ساخت آیکن های گرافیکی در سایزهای مختلف، ایلاستریتور به دلیل ماهیت وکتوری، عملکرد فوق العاده ای دارد. همچنین در طراحی اینفوگرافیک، امکان مدیریت آسان اشکال و متن ها وجود دارد.
تصویر سازی وکتور: اگر یک تصویرساز هستید و می خواهید طرح هایی با رنگ های تخت یا سبک های وکتوری ایجاد کنید، ایلاستریتور بسیار کارآمد خواهد بود. ابزارهای رسم برداری به شما امکان می دهند اشکال پیچیده را با دقت بالا ترسیم کنید.
صفحه آرایی اولیه: هرچند ایندیزاین (Adobe InDesign) برای صفحه آرایی تخصصی تر است، اما بسیاری از طراحان برای تهیهٔ پوسترها و کاتالوگ های ساده، از ایلاستریتور استفاده می کنند.
طراحی پَترن (Pattern): یکی از قابلیت های جالب ایلاستریتور، امکان ساخت و ویرایش پَترن های متنوع است. این ویژگی کمک می کند تا طرح های تکرار شونده برای پارچه، کاغذدیواری، بسته بندی محصولات و … را به شکل ساده ای تولید کنید.

تفاوت های کلیدی فتوشاپ و ایلاستریتور

نوع گرافیک (رستر در مقابل وکتور):

فتوشاپ برای ویرایش پیکسلی تصاویر طراحی شده است و ایلاستریتور بر اساس گرافیک برداری عمل می کند. این تفاوت بنیادی، نقش مهمی در تعیین کاربرد اصلی هر نرم افزار دارد.

حفظ کیفیت در بزرگ نمایی:

در فتوشاپ، اگر تصویر را خیلی بزرگ کنید، با افت کیفیت و پیکسل شدن مواجه می شوید. اما در ایلاستریتور، به دلیل ماهیت وکتوری، کیفیت طرح در هر مقیاسی حفظ می شود.

مناسب برای عکس یا ترسیم:

اگر کارتان بیشتر با عکس های واقعی و ویرایش آن ها سروکار دارد، فتوشاپ انتخاب بهتری است. اما اگر می خواهید تصاویر وکتوری، لوگو یا طرح های برداری بسازید، ایلاستریتور مناسب تر خواهد بود.

ابزارهای تخصصی:

در فتوشاپ ابزارهایی نظیر براش ها، فیلترها و گزینه های پیشرفتهٔ روتوش تصویر بسیار برجسته است. ایلاستریتور نیز ابزارهای قدرتمندی برای رسم وکتور مانند پن تول (Pen Tool) و Shape Builder دارد.

حجم فایل و ساختار لایه ها:

فتوشاپ عموماً فایل هایی با پسوند PSD ذخیره می کند که حاوی اطلاعات پیکسلی هستند. ایلاستریتور از فرمت AI استفاده می کند که برداری است و حجم کمتری دارد. ضمن اینکه نوع مدیریت لایه ها در هر دو نرم افزار متفاوت است.

رابط کاربری و سهولت استفاده

به دلیل تمرکز روی ویرایش عکس، ابزارهای مربوط به Adjustments، فیلترها، براش ها و … در منوها و پنل های جداگانه قرار گرفته اند. کاربرانی که با عکاسی و ویرایش تصویر آشنا هستند، معمولاً فتوشاپ را سریع تر یاد می گیرند.اما ایلاستریتور شامل پنل های ترسیم، ویرایش و مدیریت وکتور هاست. برخی از ابزارها مانند Pen Tool در ایلاستریتور قدرتمندتر و کاربردی تر است. یادگیری اصولی کار با این ابزار، اندکی زمان برتر از فتوشاپ است؛ اما وقتی با مکانیک رسم برداری آشنا شوید، کار کردن با ایلاستریتور جذاب و آسان خواهد شد.

در نهایت، میزان راحتی شما در استفاده از این نرم افزارها، به پیش زمینه و تجربه تان بستگی دارد. اگر عادت دارید با عکس ها کار کنید، فتوشاپ گزینهٔ بهتری است؛ اما اگر به دنبال خلق اشکال گرافیکی برداری و لوگو هستید، رابط کاربری ایلاستریتور برایتان منطقی تر خواهد بود.

مزایای فتوشاپ

ویرایش حرفه ای عکس: ابزارهای بسیار قدرتمندی برای اصلاح رنگ، روتوش، افزودن جلوه های ویژه و … دارد.
کاربرد گسترده: در زمینه های مختلفی مانند طراحی پوستر، رابط کاربری، بنرهای تبلیغاتی، عکاسی پرتره و … قابل استفاده است.
کتابخانهٔ غنی از فیلترها و پلاگین ها: وجود انبوهی از افزونه ها برای ارتقای قابلیت های فتوشاپ، آن را همواره در صدر نرم افزارهای گرافیکی نگه داشته است.
یکپارچگی با سایر محصولات ادوبی: به راحتی می توان فایل های فتوشاپ را در نرم افزارهایی مانند ایندیزاین یا افترافکت وارد کرد.

معایب فتوشاپ

حجم بالای فایل ها: به دلیل پیکسلی بودن فایل های PSD، حجم آن ها معمولاً زیاد است.
محدودیت در مقیاس: وقتی تصویر را بیش از حد بزرگ می کنید، پیکسل شدن و افت کیفیت اتفاق می افتد.
مناسب نبودن برای طراحی وکتور: اگر قصدتان صرفاً کار روی طرح های برداری است، فتوشاپ ابزار ایدئالی برای این کار محسوب نمی شود.

مزایای ایلاستریتور

حفظ کیفیت در مقیاس های مختلف: چون بر مبنای وکتور است، افت کیفیت در بزرگ نمایی اتفاق نمی افتد.
ابزارهای حرفه ای برای طراحی برداری: پن تول، shape builder و ابزارهای مخصوص طراحی لوگو و آیکن، کار را بسیار آسان می کنند.
حجم فایل کمتر: فایل های وکتوری در مقایسه با فایل های رستر، حجم کمتری دارند (در بسیاری از پروژه ها).
مناسب برای چاپ: از آنجا که کیفیت در هر اندازه ای حفظ میشود، طرح های ایلاستریتور گزینهٔ بهتری برای چاپ و تبلیغات هستند.

معایب ایلاستریتور

نامناسب برای ویرایش عکس: نمی توانید روی عکس های پیکسلی، روتوش پیشرفته یا فیلترهای حرفه ای فتوشاپ را اعمال کنید.
پیچیدگی در ابتدا: یادگیری ابزارهای برداری برای افراد مبتدی ممکن است زمان ببرد.
ابزارهای محدود برای افکت های تصویری: ایلاستریتور بیشتر بر طراحی برداری متمرکز است و افکت های تصویری محدودتری نسبت به فتوشاپ دارد.